Migratie naar de cloud: stappenplan voor een veilige overstap

Begin met een volledige inventarisatie: applicaties, databases, integraties, data­stromen en afhankelijkheden. Classificeer workloads op zakelijk belang, technische complexiteit, compliance-eisen en huidige performance- of capaciteitsknelpunten. Breng onderlinge afhankelijkheden in kaart (bijvoorbeeld een webapp die een legacy-database gebruikt) en bepaal de eerste ‘waves’ van migratie. Kies voor snelle, laagrisico-kandidaten als start: stateless services, interne tools of niet-kritieke omgevingen (dev/test). Definieer ook doelstellingen en KPI’s: kostenreductie, sneller releasen, betrouwbaarheid of dataveiligheid. Werk met een businesscase (TCO/ROI), stel een risicoregister op en leg acceptatiecriteria vast. Zo creëer je een helder startpunt en voorkom je verrassingen in latere fases.

Bepaal per workload de juiste aanpak met de ‘6 R’s’: Rehost (lift-and-shift), Replatform (kleine aanpassingen), Refactor (herbouw voor cloud), Retire (uitfaseren), Retain (aanhouden) en Replace (vervangen door SaaS). Leg tegelijk je doelarchitectuur vast: netwerksegmentatie, identity & access, landing zones, tagging, logging en back-up. Automatiseer zoveel mogelijk met Infrastructure as Code (bijv. Terraform) en integreer CI/CD voor herhaalbaarheid. Plan ook kostenbeheersing via budgetten, alerts en rightsizing. Het resultaat: een routekaart die per systeem uitlegt wat er gebeurt, waarom, wie verantwoordelijk is en hoe succes wordt gemeten.

Omarm het shared-responsibility-model: de cloudprovider beveiligt de infrastructuur; jij beveiliging in de cloud. Hanteer zero-trust principes: sterke identiteiten, least privilege, MFA en gescheiden rollen voor beheer en development. Versleutel data in rust en tijdens transport, en beheer geheimen centraal (bijv. via een secrets manager). Activeer logging, SIEM/SOAR-koppelingen en realtime monitoring. Borg back-ups, versleuteling en versies, met duidelijke RPO/RTO-doelen. Houd rekening met AVG/gegevenslocatie en sectorregels; documenteer datastromen en bewaartermijnen. Neem security-by-design op in je pipelines (SAST/DAST, dependency-scans) zodat compliance geen eindcontrole is, maar een integraal onderdeel van je werkwijze.

Kies een datamigratiestrategie die past bij je downtime-eisen: eenmalige bulkimport (sneller, maar met cutover) of online replicatie met change data capture (minimale onderbreking). Maak een datamapping en plan schemawijzigingen, indexen en validatiescripts. Voor servers en applicaties zijn er evaluatie- en migratietools; voor databases bestaan beheerde migratiediensten die schema’s en data repliceren. Gebruik Infrastructure as Code voor het opzetten van omgevingen en pipelines om alles reproduceerbaar te maken. Automatiseer waar kan: provisioning, testen, deploys en validaties. Zo verlaag je het risico op menselijke fouten en houd je grip op versiebeheer en configuraties.

Beperk downtime met een parallelle omgeving en een gecontroleerde cutover. Verlaag DNS-TTL vooraf zodat je snel kunt overschakelen. Pas blue-green of canary releases toe: draai nieuw en oud naast elkaar, test verkeer met een klein percentage gebruikers en schaal pas op bij succes. Synchroniseer data incrementeel en plan de finale cutover in een onderhoudsvenster. Zorg voor een gedetailleerde runbook met stappen, verantwoordelijken, checklists en een duidelijke rollback-strategie. Communiceer tijdig met stakeholders over impact en timings, en monitor realtime prestaties om direct te kunnen bijsturen.

Voer functionele, performance- en beveiligingstesten uit vóór je livegang. Denk aan loadtests, failover-oefeningen, back-up- en restore-tests en controles op rechten en netwerkregels. Laat key users een UAT doen tegen vooraf gedefinieerde acceptatiecriteria. Na de cutover doe je een production verification: meet responstijden, foutpercentages, logs en kosten; rightsizing waar nodig. Leg SLO’s/SLI’s vast en koppel alerts aan je on-call proces. Evalueer in een post-mortem wat goed ging en wat beter kan, en update documentatie en runbooks zodat de operationele fase soepel verloopt.

Succesvolle migratie is ook een mensentraject. Stel een communicatieplan op, benoem sponsoren en ‘cloud champions’, en geef rolgebaseerde training (ontwikkeling, operations, security, compliance). Combineer theorie met praktijk: hands-on labs, sandboxomgevingen en pair-sessies rondom echte migratietaken. Maak duidelijke procedures voor incidenten, releases en kostenbeheer, en publiceer korte, vindbare runbooks. Organiseer een Center of Excellence of community of practice voor kennisdeling. Beloon gewenst gedrag (automatiseren, documenteren, meten) en plan periodieke reviews zodat teams blijven leren en verbeteren.