Waarom kiezen gebruikers voor dark mode?

Gebruikers kiezen dark mode voor meer kijkcomfort in weinig licht, minder schittering en een moderne look. Voor sommigen voelt tekst rustiger op een donkere achtergrond; anderen vinden juist light mode beter leesbaar. Het is dus persoons- en contextafhankelijk. Bied idealiter beide en respecteer de systeemvoorkeur, met een duidelijke schakelaar.

Wat zijn de voordelen van dark mode voor energieverbruik?

Op OLED-schermen verbruiken donkere pixels minder energie, waardoor grote donkere vlakken stroom kunnen besparen—vooral bij hoge helderheid. Op LCD-schermen is het verschil minimaal omdat de backlight continu brandt. In alle gevallen levert het verlagen van de schermhelderheid de grootste energiewinst op; dark mode kan dat op OLED versterken.

Wanneer kies je een light of dark ontwerp?

Kies light voor veel tekst, documentatie en gebruik in fel daglicht. Kies dark voor dashboards, media, developer-tools en avondgebruik. De beste praktijk is: volg ‘prefers-color-scheme’ als standaard en bied een zichtbare toggle, zodat gebruikers per moment kunnen wisselen. Laat je keuze leiden door taken, context en testresultaten.

Hoe pas je kleuren en contrast correct toe?

Hanteer WCAG-contrast (min. 4,5:1 voor bodytekst). Gebruik bijna-zwart voor achtergronden (bijv. #121212) en off-white voor tekst (bijv. #EDEDED) om harde randen te verzachten zonder contrast te verliezen. Beperk verzadigde kleuren op donker, werk met semantische tokens en let op states (hover/focus). Check grafieken en iconen afzonderlijk op contrast.

Heeft dark mode invloed op je branding?

Ja, maar je kunt je merkidentiteit behouden door je palet slim te mappen naar een dark-variant, typografie en componentvormen te behouden en logo/beelden te optimaliseren voor donkere achtergronden. Zo blijft de look-and-feel consistent, terwijl je toegankelijkheid en leesbaarheid waarborgt.

Dark mode: voordelen en nadelen voor je website

Wat is dark mode en waarom is het populair?

Dark mode is een kleurthema waarbij donkere achtergronden en lichte voorgrondkleuren de standaard zijn. Het doel is rustiger kijken in weinig licht, minder schittering en een moderne uitstraling. Gebruikers waarderen bovendien de controle: een site die zowel light als dark ondersteunt voelt persoonlijker.

Dark mode is echter geen magische oplossing. De leesbaarheid hangt af van goed contrast, typografie en context. Zie dark mode daarom als een extra stand, niet als vervanging van doordacht ontwerp.

Gebruikservaring en toegankelijkheid

Dark mode kan comfortabeler zijn in omgevingen met weinig licht en vermindert verblinding op heldere schermen. Tegelijk kan fijne tekst of dunne lettertypen juist moeilijker leesbaar worden op donker. Een goede vuistregel: "Donker is niet per definitie beter; contrast is dat." Zorg voor duidelijke focusstijlen, states en voldoende ruimtelijke hiërarchie.

Houd de WCAG-contrastvereisten aan (minimaal 4,5:1 voor normale tekst, 3:1 voor grote tekst). Let ook op kleurenblindheid: gebruik niet uitsluitend kleur, maar ook vorm, iconen en labels om status en interactie te tonen.

Energieverbruik: wanneer bespaar je echt?

De energiewinst van dark mode hangt af van het schermtype en de helderheid. Op OLED-schermen verbruiken donkere pixels minder energie; grote donkere vlakken leveren dan merkbare besparing op, vooral bij hogere schermhelderheid. Op LCD-schermen is het verschil veel kleiner omdat de backlight constant brandt.

Verwacht dus geen uniforme winst voor alle gebruikers. De grootste energiebesparing komt nog steeds van lagere schermhelderheid; dark mode kan dat effect versterken op OLED-apparaten, maar is geen garantie.

Kleur, contrast en typografie in dark mode

Gebruik geen puur zwart (#000) voor grote vlakken; een bijna-zwart (bijvoorbeeld #121212) vermindert ‘halation’ en maakt tekst rustiger. Kies off-white voor tekst (bijv. #EDEDED) om hard contrast te temperen, terwijl je de WCAG-normen behoudt. Vermijd zeer verzadigde kleuren op donker: ze kunnen “schreeuwerig” ogen en slechter contrasteren.

Werk met semantische kleur- en roltokens (bijv. tekst/primair, oppervlak/1, accent/hover). Versterk typografie waar nodig: iets grotere corpsgrootte, hogere regelafstand en voldoende letterdikte verbeteren leesbaarheid op donkere achtergronden.

Wanneer kies je voor light of dark?

Light mode werkt vaak beter voor contentrijke omgevingen met veel tekst en in fel daglicht. Dark mode is prettig voor mediaconsumptie, dashboards, developer-tools en in de avond. De beste aanpak: volg standaard de systeeminstelling van de gebruiker en bied daarnaast een duidelijke toggle.

Denk taakgericht: wat probeert je bezoeker te bereiken en in welke context? Als je doelgroep vaak ’s avonds of in donkere ruimtes werkt (bijv. IT, video, data-analyse), zal dark mode meer waarde hebben.

Implementatie: vanaf ontwerp tot code

Ontwerp eerst in tokens en componenten, niet in vaste hex-waarden. Definieer themaspecifieke waarden per token en laat componenten die tokens gebruiken. In code schakel je het thema met een CSS-klasse of de ‘prefers-color-scheme’-media query om de systeemvoorkeur te respecteren. "Respecteer de systeemvoorkeur van de gebruiker" is een solide uitgangspunt.

Controleer assets: gebruik transparante PNG/SVG voor logo’s en iconen of lever varianten voor light/dark. Denk aan states (hover, focus, disabled) en aan grafieken: pas paletten aan zodat lijnen en datapunten voldoende contrast houden op donker.

Branding en visuele consistentie

Dark mode hoeft je merk niet te vervagen. Map je merkpalet naar een dark-variant (accenten iets gedempt, neutrals verschoven naar donker) en houd typografie, toon en componentvormen identiek. Zo blijft de merkidentiteit herkenbaar, ook als kleuren verschuiven.

Let op fotografie en illustraties: lichte randen kunnen opvallen tegen donker. Overweeg subtiele schaduwen of een rand met lage opacity om beelden netjes te verankeren zonder visuele ruis.

Testen, meten en itereren

Test met echte gebruikers in licht én donker: leesafstand, contrast, hover/focus, formulieren en foutmeldingen. Gebruik contrast-checkers en bekijk je site op verschillende schermtypen (OLED, LCD) en besturingssystemen.

Meet effect: kijk naar betrokkenheidsmetrics (tijd op pagina, scrolldiepte), foutpercentages in formulieren en supporttickets over leesbaarheid. Blijf itereren: kleine aanpassingen in contrast, spacing of accentkleuren maken vaak een groot verschil.