Wat is Infrastructure as a Service (IaaS)?

IaaS levert basis‑IT uit de cloud: virtuele machines, opslag en netwerken. De provider beheert de fysieke infrastructuur; jij beheert besturingssysteem, middleware en applicaties. Hierdoor heb je veel controle over prestaties, beveiliging en configuratie. IaaS is geschikt voor migraties van bestaande workloads, piekbelastingen en scenario’s met strikte netwerk‑ of compliance‑eisen. NIST definieert IaaS als het servicemodel waarbij de consument controle heeft over de software‑stack, maar niet over de onderliggende cloud‑infrastructuur (NIST SP 800‑145).

Wat is Platform as a Service (PaaS)?

PaaS is een beheerd platform om applicaties te ontwikkelen en te runnen. De provider levert runtime, orkestratie (bijv. containers), databases en CI/CD‑koppelingen, zodat jij je op code en business‑logica kunt richten. Dit versnelt releases en verlaagt beheerlast. NIST plaatst PaaS tussen IaaS en SaaS: de infrastructuur wordt geabstraheerd, terwijl je wel invloed houdt op de applicatie en configuratie (NIST SP 800‑145).

Wat is Software as a Service (SaaS)?

SaaS levert complete software via internet. Je logt in via browser of app, zonder servers of platformen te beheren. Upgrades, schaalbaarheid en beschikbaarheid worden door de provider verzorgd. Jij richt gebruikers, rechten en data‑instellingen in. Dit is handig als de functionaliteit standaard beschikbaar is en je snel waarde wilt. NIST beschrijft SaaS als het model waarbij de consument de onderliggende infrastructuur of platformcomponenten niet beheert (NIST SP 800‑145).

Wanneer kies je voor welke dienst?

Kies IaaS als je maximale controle nodig hebt of specifieke infra‑eisen hebt. Kies PaaS als je sneller wilt ontwikkelen zonder platformbeheer, bijvoorbeeld voor cloud‑native apps. Kies SaaS als een bewezen oplossing bestaat en je vooral efficiënt wilt werken. Ongeacht het model geldt de gedeelde verantwoordelijkheid voor beveiliging: de provider beveiligt de cloud, jij wat je erin zet (AWS, Shared Responsibility Model). Kijk ook naar teamvaardigheden, time‑to‑market, compliance en totale eigendomskosten.

Kun je diensten combineren?

Ja. Combinaties zijn gebruikelijk: bijvoorbeeld SaaS voor productiviteit en CRM, PaaS voor integraties of data‑verwerking, en IaaS voor een specifiek legacy‑onderdeel. Let op identiteitsbeheer (SSO), netwerk‑segmentatie, data‑stromen en monitoring. Begin met een duidelijk doel en governance‑afspraken, evalueer prestaties en kosten, en schaal wat werkt. Dit voorkomt lock‑in en houdt de architectuur beheersbaar (NIST SP 800‑145; AWS, Shared Responsibility Model).

IaaS vs. PaaS vs. SaaS: verschillen & keuze

Overzicht: drie cloud‑diensten uitgelegd

Cloud‑diensten worden vaak ingedeeld in IaaS, PaaS en SaaS. Ze beschrijven hoeveel van de IT‑stapel jij beheert en hoeveel de provider voor je regelt. De standaarddefinities komen van NIST en worden wereldwijd gebruikt (NIST SP 800‑145). Kort gezegd: IaaS levert de infrastructuur (rekenkracht, opslag, netwerk), PaaS biedt een beheerd platform om applicaties op te bouwen en te runnen, en SaaS levert complete software die je direct gebruikt via internet. Door het juiste model te kiezen kun je sneller innoveren, kosten sturen en risico’s verkleinen.

Wat is IaaS?

Infrastructure as a Service levert virtuele servers, opslag en netwerkdiensten vanuit de cloud. Jij beheert het besturingssysteem, middleware, runtime en de applicaties. Dit geeft maximale controle en flexibiliteit: je bepaalt zelf de configuratie, schaal en beveiligingsinstellingen. IaaS past goed bij migraties van bestaande (legacy) systemen, variabele workloads of wanneer je specifieke eisen hebt voor netwerken en beveiliging. NIST plaatst IaaS als het model waarbij de provider de onderliggende infrastructuur beheert, terwijl de consument de rest configureert (NIST SP 800‑145).

Wat is PaaS?

Platform as a Service biedt een kant‑en‑klaar platform om code te ontwikkelen, testen en uit te rollen. De provider beheert infrastructuur én runtime (zoals container‑ of applicatieplatforms) en vaak ook databases, queues en observability. Jij richt je vooral op de applicatielogica. Hierdoor versnel je time‑to‑market en verminder je beheerlast. PaaS is ideaal voor moderne, cloud‑native ontwikkeling, microservices en API‑gedreven toepassingen. Volgens NIST abstraheert PaaS de infrastructuur verder, zodat teams zich kunnen concentreren op de applicatie (NIST SP 800‑145).

Wat is SaaS?

Software as a Service levert volledige applicaties via de browser of een app. Denk aan e‑mail, CRM of samenwerkingssoftware. Je betaalt meestal per gebruiker of per gebruik. Updates, schaalbaarheid en beschikbaarheid worden door de provider geregeld. Jij beheert vooral gebruikers, rechten en data‑configuratie. NIST omschrijft SaaS als het model waarbij de consument de onderliggende infrastructuur of platformcomponenten niet beheert, maar alleen de applicatie gebruikt (NIST SP 800‑145). Dit is geschikt als je snel waarde wilt zonder ontwikkel‑ of beheerwerk.

Verschillen in beheer, kosten en flexibiliteit

De kernverschillen zitten in verantwoordelijkheden, snelheid en kosten. Bij IaaS beheer je meer, dus heb je meer vrijheid, maar ook meer werk. PaaS vermindert beheer zodat je sneller kunt ontwikkelen. SaaS levert direct functionaliteit. In de praktijk geldt de gedeelde verantwoordelijkheidslijn: de provider beheert “security OF the cloud”, jij “security IN the cloud” (AWS, Shared Responsibility Model). Kosten sturen doe je anders per model: IaaS vraagt capaciteits‑ en lifecycle‑management, PaaS optimaliseer je via platform‑features (autoscaling, serverless), en SaaS via licenties, adoptie en datagebruik.

Keuzehulp: welk model past bij jouw situatie?

Kies IaaS als je maatwerk infrastructuur nodig hebt, specifieke netwerk‑ of compliance‑eisen hebt of bestaande systemen wilt ‘liften & shiften’. Kies PaaS als je ontwikkelteams snel en betrouwbaar wilt laten bouwen zonder platformbeheer. Kies SaaS als de gewenste functionaliteit al bestaat en onderscheidend vermogen vooral in gebruik, processen en data zit. Let op: compliance en beveiliging blijven altijd gedeelde taken; leg vast wie wat doet en hoe je auditability borgt (AWS, Shared Responsibility Model). Kijk ook naar skills in je team, time‑to‑market en totale eigendomskosten (TCO) over meerdere jaren.

Combineren in de praktijk

Veel organisaties combineren de modellen. Een gangbare mix: een SaaS‑applicatie voor CRM, een PaaS‑platform voor integraties en data‑workloads, en IaaS voor een legacy‑app die nog niet te moderniseren is. Let bij combinaties op identiteit (single sign‑on), netwerk‑segmentatie, data‑stromen en monitoring. Standaarden en referentie‑architecturen helpen om consistentie te bewaren en lock‑in te beperken. Start klein met een duidelijk doel, evalueer prestaties en kosten, en schaal op wat werkt. Zo bouw je stap voor stap een wendbare, veilige cloudfoundation (NIST SP 800‑145; AWS, Shared Responsibility Model).